JAK DZIAŁAJĄ BAŃKI OGNIOWE?

Historia baniek ogniowych

Terapia stawianiem baniek ogniowych ma historię sięgającą około 3000 lat. Najstarszym dokumentem informującym o stosowaniu terapii próżniowej są pieczęcie lekarskie z godłem, na którym widnieją bańki — pochodzące ze starożytnej Mezopotamii, gdzie były używane już około
3300 lat p.n.e. Bańki w celach leczniczych stosowali również starożytni Grecy i Egipcjanie.
Ojciec medycyny – Hipokrates zalecał stosowanie baniek w przypadku różnych infekcji, w celu przeciwdziałania zastojowi krwi w żyłach, w dolegliwościach ginekologicznych, chorobach pleców i kończyn, zapaleniu gardła, chorobach płuc i dolegliwościach uszu.
Z terapii bańkami korzystali także medycy arabscy — Awicenna czy Abul Kasim. Znany
zwolennik naturalnych metod leczenia Paracelsus zalecał przede wszystkim stosowanie
baniek ciętych, współcześnie nazywanych również mokrymi (wet cupping). W pierwszym wieku naszej ery Celsus zalecał terapię bańkami w celu ekstrakcji trucizny z ukąszeń i ropni. W II wieku naszej ery Areteusz leczył wypadanie macicy, cholerę, epilepsję i niedrożność jelit za pomocą bańki mokrej. Galen był zwolennikiem terapii bańkami i wyszczególnił różne materiały, które można wykorzystać do baniek, takich jak rogi, szkło i mosiądz.
W dziejach polskiej medycyny opis baniek i zasady ich stosowania przedstawił Stefan Falmierz w 1534 r. w pierwszym polskim dziele lekarskim Zielnik, czyli Herbarz. W czasach, gdy farmakologia znajdowała się jeszcze w powijakach, tzw. babki, szeptuchy czy znachorki skutecznie leczyły chorych za pomocą ziół, nagrzewań, stawiania baniek i innych metod, które w większości nie przetrwały do dziś, nie były bowiem utrwalane na piśmie.

Mechanizmy działania baniek ogniowych

W ostatnich latach zainteresowanie bańkami rośnie, coraz częściej są też przedmiotem badań naukowych. W 2018 roku opublikowano przegląd badań mający na celu zidentyfikowanie mechanizmów działania terapii bańkami z perspektywy współczesnej medycyny oraz wyjaśnienie jej szerokiego spektrum działania. Autorzy przeglądu podkreślili, że wielorakie efekty lecznicze bańki są wywoływane przez mnogość mechanizmów. Wyodrębniono cztery główne obszary działania baniek:
- redukcja bólu,
- działanie przeciwzapalne i zwiększające krążenie krwi, rozluźniające mięśnie,
- aktywacja układu odpornościowego,
- uwalnianie toksyn i metali ciężkich.

Leczenie bólu bańką ogniową

Wśród teorii dotyczących niwelowania bólu wartą uwagi jest teoria strefy odruchów (Reflex Zone Theory), sprawdzana w terapii bańką zespołu cieśni nadgarstka. Bańka przystawiana w miejscu zaburzenia powoduje wynaczynienie, czerwone krwinki są wyprowadzane do otaczających tkanek bez uszkodzenia naczyń włosowatych (sucha diapedeza), następnie trawione lub usuwane przez tkankę łączną co aktywuje procesy biologiczne w leczonym obszarze.
Medycyna konwencjonalna często wykrywa zewnętrzne objawy umiejscowione odlegle od chorego narządu, co tłumaczone jest interakcją szlaków nerwowych, mięśniowych i chemicznych. Na skórze rozpoznaje się odruchowe oznaki choroby: staje się blada, zimna i lepka z powodu zwężenia naczyń krwionośnych lub zaczerwieniona z powodu rozszerzenia naczyń krwionośnych, tkanka podskórna może być obrzęknięta, mięśnie mniej kurczliwe. Zmniejszenie krążącej krwi i płynów tkankowych prowadzi do upośledzenia funkcjonowania narządów. Poprzez stawiania baniek ogniowych aktywowane są receptory, pobudzane jest krążenie krwi oraz zwiększane ukrwienie skóry i narządów wewnętrznych poprzez połączenia nerwowe. Stymulacja bańką może istotnie wpływać na funkcje sercowo- naczyniowe, pęcherza moczowego czy układu pokarmowego oraz odczuwanie bólu w tych obszarach.

Wzmocnienie odporności poprzez stawianie baniek

Terapia bańkami prawdopodobnie wpływa na układ odpornościowy kilkoma drogami:
- sztucznie powodując miejscowy stan zapalny,
- aktywując kompleksy immunologiczne,
- zwiększając poziom interferonu oraz czynnika martwicy nowotworu (TNF alfa),
- stymulując przepływ limfy w układzie limfatycznym.

Badania wykazały skuteczność bańki m.in. u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (znaczący wzrost odporności), reumatoidalnym zapaleniem stawów (zmniejszenie markerów aktywności RZS). Udowodniono również, że przesuwanie bańki może poprawić funkcję immunologiczną czerwonych krwinek a co za tym idzie, wspomagać działanie antynowotworowe, przeciwwirusowe i przeciwdrobnoustrojowe.

Kolejne badania na różnorodnych grupach pacjentów być może przyniosą jeszcze więcej odpowiedzi na pytanie, jak działają bańki ogniowe i w jakich chorobach można stosować terapię bańkami.

Zastosowanie terapii bańkami

Terapia bańką ma bardzo szeroki wachlarz zastosowań w zależności, czy pracujemy tradycyjnie stawiając bańki na plecach czy stosując terapię bańką chińską ogniową.

Stawianie baniek lekarskich, szklanych stosuje się w przypadku:
- zapaleń oskrzeli, płuc,
- grypy,
- sezonowych przeziębień, zapalenia gardła, migdałków, krtani, zatok,
- astmy oskrzelowej,
- profilaktycznie (wzmocnienie odporności).

Głównymi przeciwwskazaniami w przypadku tej terapii są nowotwory, gruźlica, gorączka powyżej 38 stopni C, choroby skórne, nieuregulowane nadciśnienie, anemia, anoreksja, hemofilia, niewydolność narządów, drgawki (gorączkowe, epilepsja).

Terapię i masaż bańką chińską stosujemy m.in. w przypadku:
- bólu pleców, napięć mięśniowych (ból szyi i karku, mięśni szkieletowych),
- w zespole bólu mięśniowo – powięziowego (np. u sportowców)
- rwy kulszowej,
- nerwobólu, fibromialgii,
- chorób stawów (np. zwyrodnienie stawu kolanowego, stan zapalny, zmniejszona ruchliwość stawów),
- w zespole cieśni nadgarstka,
- cellulitu (najczęściej stosuje się masaż bańką gumową).

Dla terapeuty bardzo ważne jest przeprowadzenie wnikliwego wywiadu oraz dostosowanie oddziaływania terapeutycznego do potrzeb klienta.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się jak prawidłowo stawiać bańki lekarskie ogniowe, bezogniowe oraz stosować masaż bańką chińską zapraszamy na nasz kurs stawiania baniek ogniowych oraz terapii bańkami.

Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6435947/#bib27
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21701180/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19380259/