MEDYCYNA INDYJSKA - AJURWEDA

Artykuł ukazał się w miesięczniku "Brama" w grudniu 2014 roku.

Autor: Małgorzata Beata Bodzek

Każdy, kto interesuje się Indiami, czy choćby naturalnymi sposobami leczenia z pewnością spotkał się już z terminem Ajurweda, która liczy sobie już ponad 5 tysięcy lat i zyskuje ostatnio coraz większą popularność. Termin ajurweda jest złożeniem słów ajuh – „życie” oraz weda, które oznacza „wiedzę o życiu”, „przebieg życia” lub „sztukę życia”. W związku z tym, że „życie” jest synonimem „zdrowia”, Ajurweda jest więc wiedzą o zdrowiu, dającą pewne wskazówki jak żyć długo i szczęśliwie, a do tego przecież dąży każdy z nas. Chociaż wiedza ta najbardziej rozwinęła się w dawnych Wielkich Indiach nie przynależy do żadnego kraju, religii czy cywilizacji. Nie dziwi zatem fakt, że ten systemem leczenia naturalnego można spotkać od Tybetu, poprzez Egipt i Etiopię, Filipiny aż po Ural. Jako koncepcja zdrowia i terapii Ajurweda jest uznawana od 1979 przez Światową Organizację Zdrowia. Jest jednym z niewielu systemów medycyny niekonwencjonalnej wykorzystujących chirurgię. W obrębie Ajurwedy opracowano osiem specjalizacji: choroby wewnętrzne, chirurgia ogólna, leczenie chorób głowy i szyi, pediatria, toksykologia, nauka o afrodyzjakach, nauka o odmładzaniu, psychiatria.

Według nauk ajurwedyjskich życie to nierozerwalny związek umysłu, ciała i duszy. Dlatego tradycyjna medycyna ajurwedyjska nie ogranicza się do leczenia fizycznych (cielesnych) objawów chorób ale dostarcza wszechstronnej wiedzy o zdrowiu duchowym, mentalnym i emocjonalnym. Tradycyjny ajurwedyjski system leczenia oparty jest na teorii zachowania doskonałej równowagi między ciałem (sthulla), duszą (jiva czyt. dźiwa) i umysłem (kamamanas, manas). Inaczej mówiąc między stanem fizycznym, stanem duchowym i stanem psychicznym człowieka.

Lekarz ajurwedyjski potrafi bardzo dokładnie określić stan zdrowia pacjenta na podstawie analizy wielu elementów, tzw. barometrów klinicznych, np. pulsu, tęczówki oczu, języka, paznokci, fizjonomii, a także sposobu mowy czy chodu. W ten sposób przeprowadza ogólne badanie fizyczne całego ciała. Szukając zrozumienia patogenezy, czyli mechanizmu powstawania choroby, oraz czynników powodujących zaburzenia organizmu, przeprowadza także analizę psychologiczną, sytuacyjną, stylu życia, diety i relacji pacjenta z innymi.

Medycyna ajurwedyjska jest medycyną edukacyjną, kładzie największy nacisk na system profilaktyki zdrowotnej. Człowiek, aby mógł zachować dobre zdrowie powinien żyć w zgodzie z prawami natury. Właściwy, zapobiegawczy tryb życia obejmuje znajomość jedynej w swym rodzaju harmonii osobniczej i tego, jak utrzymywać jej równowagę w obliczu wszystkich wewnętrznych i zewnętrznych wyzwań.

Stosując indywidualne podejście do każdej osoby proponuje się różne metody poprawy kondycji całego organizmu. Niezależnie od tego, jaki mamy problem, czy to migreny, problemy skórne, alergie, cellulit, nadwaga, problemy trawienne, bóle w stawach, czy też po prostu zmęczenie i negatywne emocje, na to wszystko Ajurweda znajduje odpowiednią receptę. Każda dolegliwość w organizmie to według Ajurwedy zaburzenie energii, której równowagę można przywrócić poprzez odpowiednie zabiegi, środki ziołowe, dietę, ćwiczenia fizyczne i oddechowe oraz odpowiedni styl życia. Ajurweda opiera się na praktycznej wiedzy, że we wszystkim, co istnieje przejawia się energia, zwana praną (prańah). Prana jest siłą życiową występującą w pięciu żywiołach: przestrzeni (akaśa), powietrzu (vayu, waju), ogniu (agni), wodzie (apas) i ziemi (prithiwi, prthivi). W człowieku prana występuje pod postacią zróżnicowanych energii vata (wata), pitta i kapha (kafa), które stanowią aktywne odzwierciedlenie wspomnianych pięciu żywiołów. Każdy z nas ma niepowtarzalną kombinację tych trzech energii, a zatracenie równowagi pomiędzy nimi jest przyczyną każdej dolegliwości.

Na całym świecie, od wielu lat Ajurweda, jako interesująca filozofia zdrowia i wiecznej młodości znajduje miejsce w gabinetach odnowy biologicznej, SPA, a przede wszystkim w propozycjach na wyjątkowy, egzotyczny wypoczynek, połączony z niezwykle przyjemną formą odnowy biologicznej. Ta wielowiekowa tradycja stosowana od niepamiętnych czasów przez wyższe kasty hinduskiego społeczeństwa zwana jest Panchakarmą, eliksirem młodości.
Panchakarma to najbardziej kompletna i efektywna metoda przywracania naturalnej równowagi, uwzględniająca dogłębne oczyszczanie i rewitalizację całego organizmu. Pancha w sanskrycie oznacza „pięć”, a karma – „proces”. Stąd też Panchakarma znaczy tyle, co „5 procesów”, w domyśle – „oczyszczających”. Jest to tradycyjna metoda stosowana w Ajurwedzie, niezwykle skutecznie odtruwająca organizm z toksyn i dodająca sił witalnych na wszystkich poziomach. Panchakarma to zabiegi dobierane indywidualnie, w zależności od typu organizmu (dosha) i kondycji danej osoby. Wśród wielu przyjemnych zabiegów ajurwedyjskich prym wiodą różnego rodzaju masaże olejowe, kąpiele ziołowe, aromatyczne parówki.

Zachowanie pełni zdrowia to nie tylko eliminowanie objawów fizycznych choroby ale przede wszystkim przywracanie poczucia szczęścia umysłowi i duszy. Często dolegliwości fizyczne wynikają z zaburzeń emocjonalnych. Jeszcze częściej ludzie mimo, że nie chorują fizycznie cierpią, gdyż nie czują się dobrze, nie są szczęśliwi. Choroby takie jak: depresja, nadpobudliwość, nerwowość i bezsenność wywołane są głównie stanami ludzkiego umysłu i duszy. Choroby te stały się znakiem współczesnych czasów, w których większość naszych działań ogranicza się do pogoni za materialnymi substytutami życia. Jeśli ludzie nie poświęcają czasu na szukanie równowagi między tym co fizyczne i duchowe zaczynają chorować, cierpieć. Jeśli nie dostrzegają podstawowych zależności między tym co jedzą, jak pracują, jak myślą, w jaki sposób są aktywni fizycznie, umysłowo, a tym jaki to ma wpływ na jakość prowadzonego przez nich życia, doprowadzają siebie i swoje życie do awarii zwanej chorobą.

Dotykając tego tematu mam świadomość, że jest to jedynie niewielka wzmianka, zasygnalizowanie jednej z koncepcji filozoficznej naturalnego leczenia, o której napisano już wiele tomów. Myślę jednak, że warto przyjrzeć się Ajurwedzie, znajdując w niej sprzymierzeńca w poszukiwaniu sposobów na zdrowie i długie, szczęśliwe życie.

Dla mieszkańców Indii medycyna tradycyjna jest wpisana w codzienność, spotkać tam można liczne Centra Ajurwedy, zatrudniające specjalistów tej dziedziny, w wielu maleńkich, ulicznych punktach sprzedaży - ajurwedyjskie środki i preparaty ziołowe na powszechne dolegliwości (sprzedawca jest zwykle wykwalifikowaną osobą służącą fachową poradą), a na półkach sklepowych i straganach dostępne są kosmetyki naturalne (bez substancji chemicznych). Dla tej społeczności oczywistym jest fakt, że zanim problem zdrowotny okaże się bardzo poważny szuka się najpierw jego przyczyny i rozwiązań w medycynie naturalnej, co zupełnie nie koliduje z medycyną akademicką.

Czy wiecie, że:

• W Kerali, gdzie Ajurweda funkcjonuje w swej najczystszej postaci mieszkańcy cieszą się bardzo długim życiem, a umieralność wśród niemowląt i dzieci jest najniższa w Indiach.
• Tropikalne owoce, takie jak m.in. papaja, mango, granaty, ananasy, kokosy, winogrona, różne rodzaje bananów mogą służyć nie tylko jako wartościowe pożywienie, ale również jako...naturalne lekarstwa na wiele problemów. Np. papaja - zwana owocem aniołów ma silne właściwości antyrakowe,zawiera argininę, która jest znana jako istotny składnik wpływający na męską płodność, zawartość carpainy – pozwala utrzymać serce wdobrej kondycji, bogactwo błonnika obniża „zły” cholesterolu we krwi, dzięki fibrynom, które są rzadkością wświecie roślin papaja usprawnia proces krzepnięcia krwi, a po kuracji antybiotykowej, sok zpapai szybko przywraca prawidłowy poziom korzystnych bakterii wprzewodzie pokarmowym.